Garaia: brontzea, Kalkolitikoa/Eneolitikoa, Burdina, Neolitikoa
Kategoria: monumentu-multzoa
Babes-maila: kalifikatua
Azken buletina: 137/2003 Dekretua, ekainaren 24koa, Gipuzkoako Lurralde Historikoko zenbait estazio megalitiko, monumentu-multzo izendapenaz, kultura-ondasun deklaratzen dituena eta haien babes-araubidea ezartzen duena (133. EHAA, 2003ko uztailaren 8koa).
Udalerriak: Andoain, Berastegi, Elduain, Hernani eta Urnieta.
Monumentu kopurua: 22.
Estazio megalitiko hori Oindi mendiaren tontorrean sortzen da, etenetara Adarratik joateko eta puntu horretan biratzeko, Mandoegira eta Urepelera. Leitzaran eta Urumea haranak bereizten ditu. Gora egiten du, Urepelen 1.000 metrora iritsi arte. Kate horren eta estazio megalitikoaren zati bat Nafarroan dago. Mugarri bat da Brontze Aroko historiaurreko elementuen banaketa geografikoan, Pirinioetako eremu osoan hain ohikoak diren cromlechen hedapenaren mendebaldeko muga baita, salbuespen isolaturen bat izan ezik. Elementu horietako asko gainerakoekin batera megalitismoak izan ditzakeen tipologia guztiak osatzen dituzte. Lursailaren oinarrizko osaera hareharrizkoa da, eta kuartzitaren bat ere bai.
Estazio horretakoak dira monumentu megalitiko hauek:
- Aballarri, Altxista, Otsolepo eta Pozontarriko Lepoko trikuharriak.
- Altxista, Arleorko Zabala, Elurzulo, Eteneta I eta II, Etzela, Etzela mendebaldea, Etzelako Arritxuriak, Ezioko Soroa, Ezioko Tontorra, Mulisko Gaina, Tximistako Egia eta Unamene, Amunola, Tximista eta Deskargako harrespilak.
- Usobelartzako menhirra.- Onyiko zista.